„Język – Media – Religia. Konteksty Europy Środkowo-Wschodniej” (2022)

Praca odkrywa przed czytelnikiem elementy tożsamości tej części Europy oraz jej oblicze, zwracając uwagę na trzy istotne elementy. Triada: język, media, religia łączy przeszłość z teraźniejszością i kreśli perspektywy na przyszłość.

Publikację otwierają opracowania dotyczące postawy Kościoła wobec wyzwań XXI wieku w świetle komunikacji medialnej. Teksty zamieszczone w pierwszym bloku tematycznym koncentrują się na językowym obrazie wydarzeń wojennych na terytorium Ukrainy, jak również na stosunku do tych wydarzeń, który płynie z oficjalnych komunikatów Kościołów chrześcijańskich w Polsce. Autorzy zwracają ponadto uwagę na kreację wizerunku różnych konfesji w opozycyjnych mass mediach działających przed wojną w Federacji Rosyjskiej, a obecnie aktywnych poza Rosją. Odrębne miejsce w tej części tomu zajmuje teologiczna egzegeza tematyki pandemii oraz komunikacja dostojników kościelnych z wiernymi w Rosji w czasie epidemii SARS-CoV-2. W monografii przedmiotem refleksji stały się również zagadnienia aksjologiczne w perspektywie życia wspólnotowego oraz problematyka funkcjonowania jednostki w aspekcie komunikacji medialnej i komunikacji interpersonalnej. Kolejne rozdziały tomu traktują o miejscu religii we współczesnych mediach, jej wpływie na nową jakość społecznego przekazu i komunikacji, a także ukazują przemiany w obszarze współczesnego dyskursu religijnego. Grupa badaczy podjęła również temat obecności sacrum i religii w tekstach kultury. Odrębną uwagę poświęcono tu questingowi jako narzędziu do upowszechniania treści religijnych.

Niewątpliwym walorem opracowania jest także fakt, iż zespół współautorów publikacji tworzą specjaliści (z Polski oraz z zagranicy), wśród nich członkowie Komisji Języka Religijnego przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów. Połączenie metod badawczych kilku dyscyplin: nauk teologicznych, językoznawstwa oraz nauk o komunikacji społecznej i mediach zapewnia nowe, świeże podejście do badanej problematyki.

Czytelnik znajdzie w niniejszym tomie rozważania na temat triady: język, media, religia w kontekście poszukiwania drogi do zrozumienia, czym jest i jakie znaczenie ma dla dzisiejszego świata Europa Środkowo-Wschodnia.

„Pieśń i piosenka religijna w ujęciu lingwistycznym, teologicznym i artystycznym” (2022)

Monografia zawiera namysł nad tematem pieśni i piosenki religijnej w ujęciu nie tylko lingwistycznym, ale również teologicznym i artystycznym.

Wskazanie w tytule opracowania na dwa gatunki wiąże się z istotnymi różnicami pomiędzy nimi. Zarówno pieśń, jak i piosenka religijna zaliczane są do muzyki religijnej, ale – jak wyjaśniają Marta Wrześniewska-Pietrzak i Małgorzata Rybka, autorki jednego z tekstów opublikowanych w zbiorze – są one odmienne pod względem kwestii melodycznych, rytmicznych, jak również treści, miejsca i czasu ich wykonania, a tym samym pełnionych przez nie funkcji. Prezentowany tom otwiera tekst wyjaśniający ważne kwestie terminologiczne. Dalej proponuje się lekturę kilku artykułów, w których główny akcent położony jest na analizę utworów muzycznych, z uwzględnieniem różnych ich aspektów. Dotyczą one m.in. związku poezji polskiej w XIX wieku z życiem religijnym narodu, ekspresywności i emocjonalności pieśni religijnych zebranych w „Śpiewniku kościelnym” ks. Jana Siedleckiego, pieśni pasyjnych czy recepcji tradycyjnych pieśni żałobnych na Podhalu.

Kolejne artykuły kładą nacisk na rolę muzycznych utworów religijnych, pokazują, w jakich celach bywają one wykorzystywane w różnych sytuacjach, zarówno w życiu poszczególnych osób (np. kompozytorów czy solistów), jak i we wspólnotach (np. w Zgromadzeniu Sióstr Karmelitanek Dzieciątka Jezus czy zgromadzeniu salezjańskim). Istotny wkład do książki wnoszą trzy teksty, które odsyłają do zagadnienia pieśni i piosenki religijnej w ujęciu protestanckim, a także artykuł analizujący źródła pieśni religijnej i śpiewów liturgicznych w języku białoruskim.

„Nabożeństwo chrześcijańskie. Pojęcie – gatunki – język” (2021)

Książka ma charakter interdyscyplinarny, łącząc między innymi artykuły teologów (różnych wyznań) i językoznawców. Jest tematycznie komplementarna wobec wcześniejszego tomu „Język w liturgii” (2018). Liturgia i nabożeństwa w dyskursie katolickim jawią się bowiem jako względnie wyraźnie wyodrębnione obszary. Inaczej nieco jest w innych Kościołach, dlatego poświęcone im artykuły niekiedy traktują takie zjawiska łącznie.

Tom rozpoczyna się kilkoma opracowaniami traktującymi o nabożeństwach w ogólności, m.in. definiującymi tytułowy termin. Również ogólny i przeglądowy charakter mają trzy teksty o nabożeństwach w Kościołach: prawosławnym, luterańskim i mariawickich. Kolejne artykuły omawiają różne aspekty nabożeństw, jak np. głoszenie Słowa Bożego, status genologiczny nabożeństwa, wpływ omawianego dyskursu na upowszechnianie biblizmów w polszczyźnie ogólnej, zmienność języka i treści nabożeństw oraz szeroko rozumiany egzorcyzm.

Duża grupa artykułów korzystających z metod genologii lingwistycznej dotyczy poszczególnych nabożeństw, począwszy od najpopularniejszych w Polsce, jak różaniec, droga krzyżowa, koronka do Miłosierdzia Bożego, a skończywszy na nowych formach, jak droga światła. Kilka artykułów poświęcono z kolei tekstom dawnym (XVIII i XIX w.), lecz wartym przypomnienia. Ostatnią grupę tworzą opracowania ukazujące ten dyskurs w innych niż poprzednie ujęciach, w tym dwa artykuły dotyczą nabożeństw poza granicami Polski, jedno studium  zajmuje się recepcją gorzkich żali wśród młodzieży.

Czytelnik znajdzie w niniejszym tomie rozważania na temat zmian kulturowych, różnic i podobieństw między wyznaniami, granic między różnymi sferami życia duchowego, a także wzajemnego wpływu dyskursu religijnego i innych odmian języka.

„Język homilii i kazań” (2020)

Monografia ma charakter przekrojowy i składa się z dwóch części: teoretycznej i analitycznej. W części teoretycznej autorzy rozwijają zagadnienia terminologiczne, definicyjne i genologiczne dotyczące kazań i homilii, głównie w perspektywie Magisterium Kościoła. W drugiej części zebrane zostały studia empiryczne analizujące skalę i zakres różnych zjawisk językowych i pozajęzykowych, które we współczesnych, polskich homiliach i kazaniach są obecne. Poświęcone one zostały m.in. wybranym wątkom treściowym a także formom ich stylizacji (np. obecności stylu potocznego, dialogu czy elementów regionalnych). Refleksji doczekała się też tematyka obrazów symbolicznych i metafor a także innowacji językowych lub gatunkowych w tych typach wypowiedzi zastosowanych.

Współautorzy tej publikacji podejmują się analizy homilii i kazań wybitnych bądź znanych mówców Kościoła katolickiego w Polsce (m.in. abpa Grzegorza Rysia, abpa Sławoja Leszka Głódzia, bpa Józefa Zawitkowskiego, bpa Antoniego Dydycza, o. Adama Szustaka, ks. Józefa Tichnera, ks. Edwarda Stańka, ks. Eugeniusza Burzyka czy ks. Piotra Pawlukiewicza), ale również kazań luterańskich kobiet.

„Do Boga…, o Bogu…, przed Bogiem… Gatunki przekazu religijnego w analizie filologicznej” (2019)

Przedmiotem charakterystyki są w monografii wybrane gatunki wypowiedzi mieszczące się w komunikacyjnym przekazie (dyskursie) wspólnoty wiernych związanych z Kościołem katolickim w Polsce. Eksponując filologiczny punkt widzenia, autorka nie pomija stanowiska przedstawicieli nauk teologicznych, czyniących przedmiotem zainteresowania wypowiedzi modlitewne, kazania czy homilie.

Książka jest pomyślana jako próba pokazania wieloaspektowości analiz genologicznych i możliwości modyfikowania ich perspektyw przy zachowaniu ram wyznaczonych przez genologię w jej wydaniu filologicznym autorsko wyprofilowanym. Wśród założeń wstępnych autorka sytuuje przekonanie o tym, że genologia bada gatunki wypowiedzi jako stosowne, czyli dopasowane do różnych składników sytuacji odzwierciedlania zachowań komunikacyjnych różnych wspólnot. Wypowiedź ujmuje jako komunikat werbalny otwarty na inne kody semiotyczne, uczestniczące w procesie tworzenia jej sensów. Gatunki wypowiedzi religijnych, sytuujące się w klasie komunikatów polisemiotycznych, są jednak w monografii przedstawiane jedynie jako komunikaty werbalne o charakterze scenariuszowym.

Nawiązując do własnych teoretycznych ustaleń, odnoszących się do gatunków wypowiedzi, autorka uwzględnia w opisach dwa poziomy parametryzacji gatunkowej: 1) aspekty wzorca: strukturalny, pragmatyczny, poznawczy, stylistyczny, 2) warianty wzorca: kanoniczny, alternacyjne i adaptacyjne. Akcentuje wielość źródeł norm gatunkowych oraz elastyczność i pojemność wzorców. W grupie pojęć operacyjnych sytuuje jeszcze pojęcia: gatunku w formie kolekcji i kolekcji gatunków. Uwzględnia ponadto w interpretacjach pojęcie dyskursu religijnego. Dzięki temu w opracowaniu znajduje odzwierciedlenie zasada zmiany punktów widzenia i zakresów analiz. Dla przykładu w charakterystyce różańca i drogi krzyżowej autorka kładzie nacisk na bogactwo realizacji tekstowych. W opisie homilii oraz kazania eksponuje kluczowe dla tych gatunków uwarunkowania sytuacyjne (zgodnie z ustaleniami homiletyki), na dalszy plan przesuwając wyznaczniki morfologiczne.

„Język w liturgii” (2018)

Prezentowany tom jest pierwszym w Polsce opracowaniem, które w sposób tak szeroki i różnorodny podejmuje zagadnienie języka tekstów liturgicznych. Zbiór obejmuje 25 szkiców i podzielony został na cztery części: Wokół pojęcia liturgii, Język tekstów liturgicznych, W poszukiwaniu języka komunikatywnego oraz Z doświadczeń innych Kościołów i wspólnot.

Autorzy szkiców podejmują m.in. następujące zagadnienia: rozumienie pojęć „misterium”, „liturgia” i „mistyka”, zrozumiałość i komunikatywność mszy świętej postrzeganej jako „opowiadanie”, analiza języka tekstów liturgicznych (np. prefacji mszalnych, modlitw eucharystycznych, modlitwy powszechnej, modlitwy dla dzieci, komentarzy liturgicznych, tekstów wprowadzających do obrzędów wybranych sakramentów), porównanie dawnej i współczesnej polszczyzny ewangelickich ksiąg liturgicznych, problemy związane z reformowaniem języka w liturgii.

Opracowanie zainteresować może również polskich tłumaczy Missale Romanum z 2002 r., zawiera bowiem szkice podejmujące tematykę związaną z przekładem tekstów liturgicznych (np. dotyczące zasad tłumaczenia tekstów liturgicznych czy prezentujące językoznawczą ocenę nowych propozycji tłumaczenia Missale Romanum).

W zbiorze uwzględniono dwie perspektywy badawcze: czytelnik ma okazję zapoznać się z rozważaniami zarówno teologów, jak i językoznawców zajmujących się językiem religijnym i komunikacją w przestrzeni religijnej.

Niewątpliwym walorem opracowania jest także fakt, iż podejmowane zagadnienia nie koncentrują się tylko i wyłącznie na liturgii najpowszechniejszego w Polsce Kościoła katolickiego, ale dotyczą także doświadczeń innych Kościołów chrześcijańskich, np. prawosławnego czy ewangelickiego.

„Nowa ewangelizacja. Język – teologia – kultura” (2017)

Książka stanowi zbiór materiałów z konferencji naukowej pt. „Język nowej ewangelizacji”, która odbyła się w Supraślu w 2015 r. Przyjęte w podtytule książki dookreślenia, wskazują zarówno na jej tematyczne domeny, jak i jej interdyscyplinarność.

W zbiorze znajdują się szkice (łącznie jest ich 28) poświęcone samemu pojęciu nowej ewangelizacji, rozważania nad ewangelizacją słowem i obrazem, ewangelizacją tradycyjną i z wykorzystaniem takich nowych narzędzi komunikacyjnych, jak choćby Twitter, ewangelizacyjnie wykorzystywaną Biblią oraz modlitewnikiem, przedszkolną piosenką religijną i filmami światowej klasy.

Namysł nad nową ewangelizacją podjęli przedstawiciele różnych dyscyplin naukowych, co równie istotne opisowi poddano rzeczywistość dostępną doświadczeniu różnych Kościołów: katolickiego, protestanckiego i prawosławnego. Tom zawiera teksty zróżnicowane treściowo i metodologicznie, zarówno artykuły przeglądowe i uogólniające, jaki i analizy szczegółowe. Wypowiedzi teoretyków uzupełniają sprawozdania ewangelizacyjnych praktyków.

Publikacja stanowi głos w dyskusji nad celami, treściami i formami ewangelizacji we współczesnym świecie, inspirując do refleksji nad wciąż aktualnym zadaniem Kościołów.

„Niepojęty świat duszy. Język doświadczeń mistycznych św. Faustyny Kowalskiej” (2017)

Jest to pierwsza w Polsce analiza lingwistyczna Dzienniczka Świętej Faustyny Kowalskiej. Celem pracy było ukazanie językowych obrazów dwóch rodzajów doświadczeń mistycznych – objawień i stanów duszy, a także zestawienie różnic i podobieństw w ich słownym wyrażaniu. Tekst świętej został przebadany przy użyciu teorii językowego obrazu świata (JOS). Do zbadania leksyki wyekscerpowanych opisów posłużyła metoda jakościowa oraz ilościowa.

Monografia składa się z czterech części. Pierwszą wypełniają rozważania terminologiczne – dotyczące definicji mistyki i pojęć jej pochodnych, a także problematyki języka religijnego, do którego przynależy język mistyków. Druga i trzecia część ma charakter analityczny – jedna skupia się na opisach objawień, następna – na opisach stanów mistycznych. Czwarta część stanowi zestawienie i podsumowanie obu analiz.

Podany w tekście przykład kontaktowania się człowieka z Bogiem może pomóc czytelnikowi w znajdowaniu sposobów na językowe wyrażanie własnych odczuć religijnych, może pokazać nowy typ modlitwy i patrzenia na rzeczywistość nadprzyrodzoną – daleki od hieratyzmu i formuliczności. W prostych słowach, pełnych szczerości i autentyzmu świadka, św. Faustyna odsłania przed nami bogaty świat wiary, realizm nieba, czyśćca i piekła, bliskość Boga, a nade wszystko intensywne, niezwykłe życie własnej duszy.

„Funkcje wypowiedzi religijnych” (2014)

Jest to pierwsze w Polsce opracowanie, które całościowo charakteryzuje podstawowe gatunki wypowiedzi religijnych pod względem ich funkcji ze wskazaniem funkcji prymarnej. Autorzy poświęcili swą uwagę Biblii i jej przekładom, gatunkom naukowym uprawianym na gruncie teologii, modlitwie ustalonej (liturgicznej i pozaliturgicznej), modlitwie spontanicznej (wotywnej), homiliom i kazaniom, katechezie, rozmowie ewangelizacyjnej oraz wypowiedziom religijnym w mediach. Cechą charakterystyczną publikacji jest uwzględnianie dwóch perspektyw: teologicznej i językoznawczej – każdy z badanych typów wypowiedzi został omówiony oddzielnie przez teologa i językoznawcę.

„Pisownia słownictwa religijnego” (2011)

Niniejsze opracowanie zostało zapoczątkowane działaniami zespołu roboczego Komisji Języka Religijnego powołanego dla rozstrzygnięcia problemów poprawnościowych zgłaszanych do Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN. Celem spotkań zespołu nie była zmiana istniejących przepisów ortograficznych, lecz ujednolicenie pisowni, uściślenie niektórych reguł, niekiedy podanie dodatkowego uzasadnienia istniejących norm. Rada Języka Polskiego w dniu 22 XI 2010 r. zatwierdziła przedstawione propozycje.

Główny obszar zainteresowania stanowiło użycie małej i dużej litery, m.in. w nazwach świąt, nabożeństw, utworów, budynków itp., pojawiły się jednak również kwestie pisowni skrótowców, odmiany wyrazów, poprawności słowotwórczej i wiele innych. Publikacja, wzbogacona o niektóre zagadnienia i mnóstwo nowych przykładów, ma na celu upowszechnienie zasad pisowni wśród wszystkich zainteresowanych.

„Współczesne modlitewniki w oczach językoznawcy. Studium genologiczne” (2011)

Monografia opisuje modlitewnik, zwany także książeczką do nabożeństwa, jako gatunek mowy. Mieści się on w centrum religijnych praktyk komunikacyjnych, organizując działania kultowe, będąc zarazem formą nauczycielskiej działalności Kościoła. Przez swą złożoną strukturę stanowi ciekawy przykład tzw. gatunku w formie kolekcji. Zgodnie z opracowaną przez siebie metodologią autorka wyróżnia kanoniczny wzorzec gatunkowy oraz wzorce alternacyjne (zmodyfikowane) i adaptacyjne. Adaptacje gatunkowe polegają na zapożyczeniu wzorców obcych bez utraty tożsamości gatunkowej.

Część pierwsza pracy poświęcona jest kwestiom metodologicznym. Następnie na obszernym materiale przedstawiony jest modlitewnik klasyczny i jego przekształcenia reprezentujące wzorce alternacyjne. Osobno omówiono modlitewnik w formie antologii jako kolejną modyfikację konwencji gatunkowej. Niezmiernie ciekawe są podane przykłady nowych form książeczek do nabożeństwa, np. modlitewnik dla młodzieży „Z Bogiem na czacie”, „Brewiarz ekologa” czy „SMS do Pana Boga”, „Modlitewnik dla mających mało czasu”. Przedstawiono także adaptacje gatunkowe mające charakter hybrydy, np. „Trzymamy straż bośmy wierni. Modlitewnik i Śpiewnik Straży Granicznej” oraz „Religijny kalendarz żołnierza polskiego”.

Publikacja nagrodzona w 2012 roku przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

„Dyskurs religijny w mediach” (2010)

Książka stanowi zbiór materiałów interdyscyplinarnej konferencji, która odbyła się w 2007 r. w Warszawie. Uczestnikami byli językoznawcy, medioznawcy, socjologowie i teologowie. Tom został wzbogacony o kilka dodatkowych nowych opracowań oraz przedruki dawniejszych ujęć przywołane ze względu na ograniczoną dostępność i ciekawą metodę badawczą. Większość artykułów to szczegółowe analizy materiałowe. W książce można znaleźć także opracowania teoretyczne i przeglądowe. Autorzy prezentują nie tylko różne dyscypliny, lecz także rozmaite metodologie. Niektóre wypowiedzi, zakresowo podobne, układają się w swoisty dialog z wykorzystaniem różnych argumentów. Różnorodność stanowisk pozwala przyjrzeć się dyskursowi w mediach z różnych perspektyw.

„Bóg kobiet. Studium językoznawczo-teologiczne” (2010)

Praca przedstawia analizę dyskursu teologii feministycznej w świetle językoznawstwa kognitywnego. Teologia feministyczna to nurt zapoczątkowany w latach sześćdziesiątych dwudziestego wieku w Stanach Zjednoczonych w Kościołach protestanckich, w późniejszych latach również w Kościele katolickim, wyróżniający się systematycznym proponowaniem nowych wyobrażeń Boga. Kognitywizm wydaje się szczególnie odpowiedni do analizy tego rodzaju dyskursu, ponieważ zakłada ścisłe powiązanie konstrukcji językowych z ludzkim sposobem pojmowania świata. Celem pracy jest opis konceptualizacji Boga w teologii feministycznej ze szczególnym uwzględnieniem ich nowatorskiego charakteru (np. ujęcie Boga jako matki, a nie ojca). Autor omawia także teologiczne konsekwencje tych konceptualizacji i ich ewentualny wpływ na rozwój doktryny.

„Polszczyzna biblijna. Między tradycją a współczesnością” (2009)

Obszerna, dwutomowa pozycja jest pokłosiem interdyscyplinarnej konferencji naukowej, która odbyła się w 2006 r. w Gródku nad Dunajcem. W spotkaniu uczestniczyli bibliści i tłumacze ksiąg biblijnych oraz filologowie – zarówno językoznawcy, jak historycy i teoretycy literatury. Co szczególnie ważne, czynnymi uczestnikami sympozjum byli liczni członkowie zespołów redakcyjnych nowych tłumaczeń Pisma Świętego. Zawarte w książce opracowania składają się na pięć kręgów tematycznych. Pierwszy omawia w sposób ogólny status i wyznaczniki stylu biblijnego. Drugi, najobszerniejszy zespół tematyczny, podejmuje szczegółowe problemy translatoryki biblijnej. Trzecia grupa artykułów ujmuje polszczyznę biblijną w perspektywie historycznej. Kolejny krąg tematyczny dotyczy najnowszych inicjatyw translatorskich. Ostatnia część opracowań omawia związki Biblii z literaturą polską. Na końcu umieszczono aneks przybliżający dyskusję, która toczyła się głównie na łamach prasowych na temat kontrowersyjnych wyborów językowych we współczesnych tłumaczeniach Pisma Świętego.

„Język katechezy” (2008)

Książka stanowi zbiór materiałów interdyscyplinarnej konferencji naukowej, która odbyła się w Głogowie w 2005 r. W obradach uczestniczyli językoznawcy, literaturoznawcy, katechetycy, metodycy, pedagodzy, religioznawcy i katecheci. Przedmiotem rozważań stały się między innymi zależności między językiem katechezy a językiem używanym w Kościele w ogólności. Dyskusyjne okazały się zwłaszcza kwestie wprowadzania do katechezy języka potocznego czy nawet języka w odmianie środowiskowej. Katechezę w niniejszym tomie pojmuje się szeroko – jako pouczenie w wierze dokonujące się m.in. na lekcjach religii, podczas homilii i kazań oraz w trakcie indywidualnej lektury.

Wprowadzeniem w tematykę są artykuły przedstawiające założenia programowe nauczania religii w szkołach i założenia podręczników do katechezy. Opracowania szczegółowe zostały poświęcone analizie podręczników do nauczania religii (z uwzględnieniem ich cech stylistycznych i oceny komunikatywności) oraz innych pomocniczych materiałów dydaktycznych, jak np. czasopism religijnych. Znaleźć tu można ponadto prace dotyczące zasobów słownictwa religijnego dzieci i młodzieży.

„Bibliografia języka religijnego 1945–2005” (2007)

Zasadniczo bibliografia rejestruje prace o charakterze lingwistycznym, ze względu jednak na płynność granic między dziedzinami nauki znalazły się w niej także – w wyborze – publikacje reprezentujące dyscypliny pokrewne, np.: literaturoznawstwo, teologię, religioznawstwo. Praca osobno notuje prace zbiorowe, osobno natomiast pozycje autorskie (książki, rozdziały książek, artykuły w tomach zbiorowych i czasopismach).

Opracowanie zawiera również indeks osobowy grupujący najbardziej znanych autorów tekstów religijnych, jak np. Jakub Wujek, Piotr Skarga, Jan Paweł II.

„Świat słowa Jana Pawła II. Refleksje – wspomnienia – opinie” (2007)

Jest to antologia wypowiedzi Jana Pawła II i o Janie Pawle II. Pod względem gatunkowym zbiór jest bardzo zróżnicowany: zawiera bowiem m.in. fragmenty homilii, przemówień, artykułów, listów, wywiadów, encyklik i poematów. Czytelnik znajdzie tu wspomnienia papieża o studiach polonistycznych oraz wspomnienia jego kolegów i koleżanek, myśli ojca świętego o rozwoju języka, mowie ojczystej, o znaczeniu wyrazów, o słowie Bożym, a także fragmenty tekstów naukowych o języku Jana Pawła II.

„Surfując po Internecie w poszukiwaniu Boga” (2006)

Przedmiotem badań objęte zostały przede wszystkim teksty, które ukazały w sieci w latach 2000–2004, a w szerszej perspektywie – jako tło badawcze – od 1996 roku, kiedy to w maju tego właśnie roku ruszył pierwszy katolicki serwis internetowy Mateusz. Ostatecznie więc czytelnik tej rozprawy znajdzie odwołania do tekstów w zakresie chronologicznym obejmującym 8 lat przełomu wieków XX i XXI.

W podjętych rozważaniach autorka zadaje pytania: Co tradycyjne formy wypowiedzi łączy z wtórnymi, związanymi z odmiennym systemem komunikacji, a co je dzieli? Jak kształtują się relacje między gatunkami tradycyjnymi i hipergatunkami? W jakiej wzajemnej wobec siebie relacji pozostają? Na ile można mówić o ich tożsamości, czy może raczej te drugie stanowią gatunki nowe, osobne w stosunku do tradycyjnych? Co decyduje o tożsamości gatunków religijnych i nadaje wypowiedziom w sieci status gatunków religijnych?

„Zasady pisowni słownictwa religijnego” (2004)

Opracowanie zawiera zasady zapisu m.in. nazw: świat i dni świątecznych, obrzędów, zabaw i zwyczajów, okresów liturgicznych, tytułów modlitw i nazwy modlitw, nazw nabożeństw, sakramentów świętych godności, tytułów, urzędów kościelnych, członków i członkiń zakonów, zgromadzeń zakonnych, bractw, instytucji i jednostek organizacyjnych Kościoła, ruchów religijnych, członków społeczności wyznaniowych, soborów, synodów i innych zorganizowanych zgromadzeń religijnych, przedmiotów materialnych mających charakter symboli religijnych oraz nazwy miejsc, pojęć religijnych.