Gniewko

Imienia Gniewko dotyczył następujący list:

Chciałam zapytać o opinię dotyczącą imienia Gniewko. Czy istnieją przeciwwskazania do nadania dziecku takiego imienia, nie jako zdrobnienia od np. Gniewomira, Gniewosza, Dobrogniewa itd.? Wiem, że w Polsce są mężczyźni noszący imię Gniewko jako imię pełne (osobiście znam jeden taki przypadek dorosłego człowieka, ale wiem, że nie jest to wyjątek). Sprawa jest „na czasie” tym bardziej, że popularność tego imienia rośnie pod wpływem pewnego popularnego serialu telewizyjnego, gdzie główna bohaterka nazwała tymże imieniem swego nowo narodzonego synka. W świadomości Polaków imię to zapisało się zresztą już dawno pod wpływem produkcji z lat 70. „Gniewko, syn rybaka”. Dodatkowym uzasadnieniem wyboru takiego właśnie imienia dla dziecka jest fakt, że jego ojciec nosi imię Mieszko, a przecież imię to prawdopodobnie także było formą skróconą imienia Miecisław.

Odpowiedzi udzieliła sekretarz Rady, dr Katarzyna Kłosińska:

(…) w sprawie imienia Gniewko Rada Języka Polskiego wypowiadała się już kilka miesięcy temu. Poniżej zamieszczam wspomnianą opinię, przygotowaną przez prof. dr hab. Aleksandrę Cieślikową. Proszę uznać ją za odpowiedź na swój list.

grudzień 2012

Imię Gniewko, jak Pani słusznie pisze, jest formą skróconą od imion zapisanych w źródłach staropolskich; od istniejącego i w staropolszczyźnie, i we współczesnych słownikach imion Gniewomira, z możliwością tłumaczenia tego imienia jako ‘umiejący opanować swój gniew’, ale też Borzygniewa i innych mających w drugim członie element – gniew.  W źródłach staropolskich Gniewko występuje kilkakrotnie w funkcji imienia. […] W „Słowniku imion współcześnie w Polsce używanych” do 1994 r. imię Gniewko nadano 52 razy, a na podstawie danych PESEL można stwierdzić, że od 1995 do 2010 nadano to imię 53 razy. Wprawdzie w „Zaleceniach dla Urzędów Stanu Cywilnego” figuruje zapis, że „Kierownik (…) odmawia przyjęcia oświadczenia o wyborze dla dziecka (…) imienia w formie zdrobniałej”, ale z punktu widzenia językoznawcy onomasty nie miałabym zastrzeżeń do nadania imienia Gniewko; jeśli idzie o budowę, jest przecież przyjęte nadawanie imienia Mieszko. Chciałabym jednak ostrzec Rodziców mającego przyjść na świat Gniewka przed semantyką (znaczeniem) tego imienia, które może stanowić podstawę do negatywnych przezwisk, zarówno wśród dzieci, jak i później w życiu dorosłym. Decyzję o nadaniu imienia podejmie jednak kierownik Urzędu Stanu Cywilnego.