Przedstawiciel powstającego Stowarzyszenia Sprawiedliwego Handlu zapytał Radę o poprawny zapis terminu sprawiedliwy handel — czy powinno się go pisać małymi czy dużymi literami. Członkowie stowarzyszenia traktują, jak sami napisali, określenie sprawiedliwy handel „jako polski odpowiednik powszechnie używanego na świecie terminu Fair Trade na określenie określonego rodzaju działalności pozarządowych organizacji rozwojowych, wspierających na określonych zasadach ubogich, zmarginalizowanych producentów w krajach Trzeciego Świata poprzez nawiązywanie z nimi stosunków handlowych”. Do tej kwestii ustosunkował się przewodniczący Rady, prof. Andrzej Markowski:

[…] Rada Języka Polskiego może się wypowiedzieć tylko w kwestii poprawności językowej nazwy sprawiedliwy handel, nie może natomiast spowodować ewentualnego jej zatwierdzenia jako terminu.

Jeżeli zaś chodzi o polski odpowiednik angielskiego terminu Fair Trade, to w „Wielkim słowniku angielsko-polskim” PWN Oxford, Warszawa 2002, na s. 423 znajdujemy określenie: uczciwa konkurencja. Stwierdzenie tego, czy właśnie ta nazwa, czy też proponowana w Pańskim liście nazwa sprawiedliwy handel jest odpowiednia dla określonego typu działalności, jest niemożliwe bez dogłębnej analizy i konsultacji nie tylko z anglistami, lecz także z ekonomistami. Należałoby się przede wszystkim zastanowić, czy jednak określenie uczciwa konkurencja nie jest już używane w znaczeniu, o którym Pan pisze.

Co do ściśle językowej oceny połączenia sprawiedliwy handel, to nie budzi ono zasadniczych zastrzeżeń. Przymiotnik sprawiedliwy ma m.in. znaczenie ‘zgodny z powszechnie przyjmowanymi zasadami sprawiedliwości i prawa albo z naszymi odczuciami i oczekiwaniami’ („Inny słownik języka polskiego PWN”, Warszawa 2000, t. II, s. 662) i łączy się z rzeczownikami takimi jak podział, wyrok, wynik, zwycięstwo, ocena, ustrój, ustawa (połączenia z cytatów słownikowych), a więc może również być określeniem rzeczownika handel. Jako nazwa pewnego typu działalności moim zdaniem powinien być on pisany małymi literami, ewentualnie wyróżniany w tekście innym krojem czy typem czcionki. Wielowyrazowe terminy pisze się bowiem w polszczyźnie małymi literami. Natomiast nazwę stowarzyszenia zapiszemy, oczywiście, od dużych liter: Stowarzyszenie Sprawiedliwego Handlu czy też Stowarzyszenie Uczciwej Konkurencji.

Jeśliby Pan uznał, że istnieje potrzeba zdecydowania, którą nazwę określonego typu działalności (i w konsekwencji: stowarzyszenia) należy przyjąć, proszę napisać do nas, a my postaramy się powołać eksperta, który wyda merytoryczną opinię w tej sprawie. Językowo obie nazwy są bowiem poprawne, o wyborze jednej z nich muszą więc zadecydować względy merytoryczne.

2002 r.