Czy mieszkaniec Środy to średzianin czy średczanin? – zapytano Radę. Odpowiedzi udzieliła sekretarz Rady, dr Katarzyna Kłosińska:

Nazwy mieszkańców miast tworzone są między innymi przez dodanie cząstki -anin do podstawy słowotwórczej wyrazu, przy jednoczesnym zmiękczeniu końcowej spółgłoski tematu. Do cząstki środ- (podstawa słowotwórcza) dodajemy więc formant -anin; głoska d, kończąca podstawę, ulega zmiękczeniu, w wyniku czego powstaje dzi. W rezultacie powstaje forma środzianin, której żeńskim odpowiednikiem jest środzianka, a liczba mnoga to środzianie […].

Forma średczanin […] nie jest niczym motywowana – w nieuzasadniony sposób pojawiła się w niej bowiem cząstka cz.

Proszę zauważyć, że nazwy mieszkańców Środy nie zawierają oboczności o : e, która pojawia się w przymiotniku średzki. W nazwach mieszkańców występuje – tak jak w wyrazie podstawowym – o; tak więc: średzki, ale środzianin, środzianka, środzianie. Tylko te formy notuje „Słownik nazw własnych” Jana Grzeni […].

Do tej opinii prof. Z. Leszczyński na XV posiedzeniu plenarnym dodał, że warto bardziej się liczyć z lokalnie pojawiającymi się derywatami od nazw miejscowych (np. od nazwy Turek tworzy się dwa przymiotniki: turecki i turkowski).

2002 r.