Dante

Pewni rodzice skierowali do USC w Kaliszu list następujące treści:

Prosimy o zmianę imienia dziecka […]. Aktualnie zarejestrowane imiona to: Dawid, Zbigniew – prosimy o zmianę na Dante, Zbigniew. Imię Dawid zostało zarejestrowane, gdyż urzędnik odmówił rejestracji imienia Dante, motywując to następującymi argumentami: według urzędnika imię to nie sugeruje płci dziecka oraz nie jest to imię polskie. Pragniemy zauważyć, że oba podniesione przez urzędnika argumenty są w pełni irracjonalne i bezzasadne. Imię Dante jest znane nawet miernym uczniom liceum i większość z nich bezbłędnie kojarzy to z XIII-wiecznym pisarzem i politykiem, z urodzenia florentczykiem/mężczyzną! – Dante Alighieri, którego filozofia polityczna stanowi znaczący etap w rozwoju europejskiej myśli politycznej. Co bardziej rozgarnięci znają to imię doskonale chociażby z lekcji muzyki, gdzie z pewnością przerabiali Symphony to Dante Franza Liszta i z całą pewnością również kojarzone jest to imię jako imię typowo męskie. Kolejny przykład to wokalista muzyki pop Dante Thomas… Przykładów takich możemy mnożyć mnóstwo. Wobec powyższego argument, iż imię to nie sugeruje płci, jest dla nas co najmniej zabawny i świadczy tylko i wyłącznie o poziomie wiedzy urzędnika. W odniesieniu do argumentu, że nie jest to imię polskie, w dobie, kiedy Polska jest pełnoprawnym członkiem Unii Europejskiej, stwierdzamy, że jest to argument, który nie może stanowić odmowy rejestracji imienia Dante. Częstokroć polskie imiona są bardziej obco brzmiące i nie sugerujące płci niż imię Dante. A niejednokrotnie spotykamy się z imionami o typowo obcym pochodzeniu, wiele bardziej obco brzmiącymi, a już zarejestrowanymi, co świadczy, iż kwestia zarejestrowania imienia zależy wyłącznie od wiedzy/niewiedzy i uznania urzędnika, a nie od woli rodziców. W związku z powyższym uprzejmie prosimy o zmianę imienia Dawid na imię Dante. Zdaniem kierownik USC imię Dante, zakończone na samogłoskę, a więc inaczej niż typowe imiona męskie, nie dość wyraźnie wskazuje na płeć dziecka (inaczej niż np. utrwalone w tradycji imiona Zbyszko, Barnaba, Dionizy), mogłoby ponadto narazić dziecko na przykrości, ponieważ jest kojarzone przede wszystkim z jednym człowiekiem – Dantem Alighierim (który podobno miał na imię Durante). Dante wzbudza również – zdaniem urzędników – negatywne skojarzenia (por. wyrażenie dantejskie sceny – sceny koszmarne, diabelskie, wywołujące grozę).

W związku z konfliktem między rodzicami dziecka a urzędem kierownik USC poprosiła Radę o opinię, czy jej odmowa rejestracji imienia Dante była uzasadniona. Tak oto odpowiedziała sekretarz, dr Katarzyna Kłosińska:

[…] odpowiadając na Pani pismo w sprawie imienia Dante, trzeba przyznać, że przekonywające są argumenty obu stron – i urzędu, i wnioskodawców. Imię Dante, istotnie, nie wskazuje na płeć dziecka, co jest poważną przeszkodą w nadaniu go osobie mającej polskie obywatelstwo i polską narodowość. Ma Pani również rację, że jest ono silnie kojarzone z jedną postacią (z Alighierim), co może narazić syna państwa […] na kłopoty. Argumenty rodziców są jednak także przekonywające. W „Zaleceniach dla urzędów stanu cywilnego dotyczących nadawania imion dzieciom osób obywatelstwa polskiego i narodowości polskiej” (opublikowanych w „Komunikatach Komisji Kultury Języka Komitetu Językoznawstwa PAN”, nr 1(4)/1996, dostępnych również na stronie www.rjp.pan.pl) w p. II.1.b. sformułowana jest zasada: „Są jednak utrwalone w tradycji kulturalnej lub literackiej imiona kobiece zakończone na spółgłoskę lub samogłoskę inną niż -a, które — wbrew ogólnej zasadzie — można nadawać dziewczynkom, np. Beatrycze, Noemi, Karmen, Rut (natomiast nie można ich nadawać chłopcom)”. Myślę, że można ją rozciągnąć także na imiona męskie; Dante niewątpliwie jest imieniem utrwalonym w tradycji kulturalnej lub literackiej, dlatego w tym jednym wypadku można – moim zdaniem – odstąpić od zasady nadawania chłopcom imion zakończonych spółgłoską. Niestety, należy zgodzić się z rodzicami chłopca, gdy piszą oni, że współcześnie rejestruje się imiona niewskazujące na płeć dzieci – dodam, że są to często imiona pretensjonalne, dziwaczne, wymyślone ad hoc, niezakorzenione w tradycji i niepoprawne językowo. Imię Dante, mimo że na pewno przysporzy chłopcu kłopotów, choćby z racji swej nietypowości, jest jednak silnie utrwalone w tradycji kulturalnej. Dlatego uważam, że jeśli rodzicom bardzo zależy na tym, by ich syn je nosił, to można się do tej prośby przychylić. Prosiłabym jednak o poinformowanie rodziców o tym, że imię to powinno być odmieniane według wzorca przymiotnikowego, a więc: M. Dante, D. Dantego, C. Dantemu, B. Dantego, N. Dantem, Ms. (o) Dantem.

2004 r.