Dzierżka

Do RJP nadesłano następujący list:

Zauważyłam ostatnimi czasy ogromną modę na nadawanie dziecku imion angielskich, np. Denis, Angelika czy Brajan. Denerwuje mnie to strasznie, gdyż mamy przeogromną ilość polskich imion, które są powoli zapominane. Owszem, gdyby w obecnych czasach dać dziecku na imię Sjęgniewa, mogłoby wstydzić się swego imienia. Ale jest tyle imion „mniej dziwnych”, że gdyby tylko rodzice wykazali się wyobraźnią, to na zawołanie „Kasiu!” w przedszkolu nie odwróciłoby się pięć dziewczynek jednocześnie. Ja noszę imię Michalina, i pomimo tego, że nie jest imieniem zapomnianym – ba, spotkałam nawet kilka imienniczek w życiu – wielu ludzi dziwi się, gdy się przedstawiam. To tak tytułem wstępu, własnej refleksji w temacie. Ale piszę w sprawie pewnego imienia żeńskiego, którego nigdzie, w żadnym spisie imion nie znajduję, a spodobało mi się bardzo. Chodzi o imię Dzierżka, brzmi dosyć polsko, a przynajmniej słowiańsko, ale nie znam jego pochodzenia i nie wiem, czy faktycznie takie imię istnieje? Znalazłam je w książce A. Sapkowskiego. Postać Dzierżki wydała mi się dodatkowo bardzo silna i sympatyczna, i zastanawiam się, czy nie dać takiego imienia córce. Alternatywą jest jeszcze Zuzanna, ale Dzierżka bardziej do mnie przemawia. Chciałabym się dowiedzieć, czy przy ewentualnym nadaniu imienia nie byłoby problemów?

Odpowiedziała prof. dr hab. Aleksandra Cieślikowa:

(…) imię Dzierżka rzeczywiście występuje w źródłach staropolskich i jest skróceniem od dwuczłonowego imienia słowiańskiego Dzierżysława. Odradzałabym jednak nadanie córce imienia Dzierżka z kilku powodów. Imię, jak Pani słusznie pisze, współcześnie jest niespotykane, co wywołać może liczne niemiłe uwagi ze strony dzieci. Imię to jest zdrobnieniem, a według zaleceń dla urzędów stanu cywilnego ze strony Komisji Kultury Języka PAN: „Nie powinno się nadawać imion zdrobniałych”. Najważniejszą jednak sprawą wydaje się trudność przy wymawianiu grupy spółgłoskowej –rżk– zawartej w imieniu. Grupa ta będzie upraszczana i imię wymawiane Dzieżka zamiast Dzierżka zostanie skojarzone z wyrazem pospolitym dzieża ‘drewniane naczynie do wyrabiania chleba’, a nie z czasownikiem z pierwszego członu imienia złożonego Dzierżysława – dzierżyć ‘trzymać’. Ładniejsze i łatwiejsze do tworzenia wielu zdrobnień jest imię pochodzenia biblijnego – Zuzanna. Ze względu na dobro dziecka odradzałabym wybór imienia Dzierżka dla córki, a doradzałabym Zuzannę.

marzec 2009 r.