W prywatnym liście napisano:

Chciałbym wiedzieć, skąd pochodzi słowo powinienem/powinnam/powinieneś/powinnaś i tak dalej. Uważam, że taka forma jest bardzo dziwna, bo to wygląda jak przymiotnik z końcówkami przeszłego czasu czasownika. Myślę, że chyba to pochodzi od jednej starej formy powinien byłbym/byłbyś/byłby, powinna byłabym/byłabyś/byłaby i tak dalej, no na pewno to zostało krócej z powodu ewolucji językowej. Oczywiście to jest moje zdanie, ale chciałbym wiedzieć, czy to jest tak albo nie. Dlatego proszę mi powiedzieć, czy mam rację, czy mylę się, albo gdzie mogę dostać taką informację etymologiczną.

Odpowiedział przewodniczący Rady, prof. Andrzej Markowski:

Słowo powinien w XV wieku było predykatywną (orzecznikową) formą przymiotnika powinny, np. powinien jest (był, będzie). Od XV do XVII wieku było ono używane w znaczeniu prawnym: ‘ma obowiązek prawny’. Od XVIII stulecia wyraz ten zaczął funkcjonować jako niby-czasownik: powinienem/powinnam, powinieneś/powinnaś, powinien/powinna (bez „jest”), powinniśmy/powinnyśmy itd. o szerszym zakresie semantycznym. We współczesnej gramatyce języka polskiego wyraz powinien (i wszystkie pozostałe formy osobowe: powinna, powinniśmy, powinni itd.) jest traktowany jako czasownik modalny, czyli taki, który wyraża stosunek mówiącego (nadawcy tekstu) do tego, o czym mówi (treść komunikatu): wyraża przekonanie nadawcy o potrzebie zaistnienia jakiejś sytuacji. W zdaniach występuje tylko w użyciu orzeczeniowym i tylko w połączeniu z bezokolicznikiem.

2005 r.