Do Komisji Terminologii Informatycznej nadesłano list następującej treści:

Bardzo proszę o wypowiedź odnośnie do stosowania terminów inicjacja i inicjalizacja. W Internecie znalazłem tylko jedną stronę poświęconą temu problemowi: http://slowniki.pwn.pl/poradnia/lista.php?szukaj=inicjalizacja&kat=18. Niestety z jej treści wynika jedynie, że terminu inicjalizacja nie zamieszczono w słownikach, nie został jednak poruszony najważniejszy aspekt problemu: całkowicie różne znaczenia terminów inicjacja i inicjalizacja. W charakterze uzasadnienia załączam komentarz przepisany z nieistniejącego już, niestety, miesięcznika „Mikroklan”: Terminy stosowane do niedawna wyłącznie przez informatyków coraz częściej trafiają do mowy potocznej i tu budzą protesty językoznawców. Zazwyczaj są to protesty w pełni uzasadnione, bowiem wychowani na anglojęzycznej literaturze informatycy zapominają o istnieniu terminów polskich. Tak się np. stało z konsolidacja, która nagminnie określana jest jako linkowanie. Czasem jednak protesty językoznawców idą chyba za daleko i terminy wywodzące się z języka angielskiego zastępowane są swojsko brzmiącymi, lecz niewłaściwymi słowami. Tak się stało w przypadku terminu initialisation, który został spolszczony przez informatyków jako inicjalizacja. Językoznawcy postanowili wytrzebić ten nowy twór proponując termin inicjacja. Trzeba przyznać, że słowa są bardzo zbliżone fonetycznie i wiele osób „dało się nabrać”. Tymczasem w języku angielskim istnieje również słowo initiation, które odpowiada polskiej inicjacji. Słowo initialisation jest i w języku angielskim nowym tworem, a jego znaczenie odbiega od znaczenia słowa initiation.

Inicjować oznacza według słownika języka polskiego „występować z inicjatywą, projektem, dawać pomysł, rzucać myśl, zapoczątkować” (łac. initio – zaczynam). Stwierdzenie: „zainicjować pracę systemu” znaczy więc to samo co „rozpocząć pracę systemu” (a więc np. załączyć zasilanie). Nie ma natomiast sensu stwierdzenie: „zainicjować bloki komputera”, zapoczątkować można bowiem jakąś czynność, ale nie rzecz. Inicjalizacja – w języku informatyków – oznacza realizację pewnych czynności przygotowawczych (np. zaprogramowanie trybu pracy układu). Inicjalizacja jakiegoś bloku oznacza przygotowanie tego właśnie bloku do pracy. I teraz uwaga: w wyniku inicjalizacji może (ale nie musi) nastąpić inicjacja – zapoczątkowanie – funkcjonowania jakiegoś bloku. Czynności wykonywane w procesie inicjalizacji są najczęściej zupełnie inne niż czynności realizowane w ramach funkcjonowania bloku. Poprawne jest więc np. następujące zdanie: po inicjalizacji bloku interfejsu zainicjowano transmisje przesłaniem kodu STX. Inicjalizacja oznacza tu zaprogramowanie trybu pracy interfejsu (np. synchroniczny lub asynchroniczny) i zdefiniowanie parametrów transmisji (szybkość, długość słowa itp.), nie oznacza jednak rozpoczęcia transmisji. Dopiero przesłanie pierwszego kodu inicjuje transmisje” – „Mikroklan” 6(9), sierpień 1987, str. 26. Będę wdzięczny za komentarz.

Korespondentowi odpowiedział prof. A.J. Blikle:

[…] kwestia stosowania terminów inicjacja i inicjalizacja wywołała ożywioną dyskusję wśród członków Komisji Terminologii Informatycznej. Opinie były podzielone. Oba słowa są znane polskim informatykom od około 40 lat. Przeciwko używaniu terminu inicjalizacja przemawia fakt, że jest to zapożyczenie z angielskiego (initialization/initalisation), które ­– zdaniem części dyskutantów – znaczeniowo nie różni się od stosowanego od dawna słowa inicjacja, gdyż może odnosić się ono nie tylko do współpracy, a więc czynności, lecz także do obiektu, np. zmiennej, pamięci albo interfesju, i takie użycie nie wywołuje dwuznaczności – nawet zdanie Po zainicjowaniu parametrów protokołu należy zainicjować transmisję pozostaje jednoznaczne.

Inni członkowie Komisji uznali jednak, że znaczenie terminu inicjalizacja różni się od znaczenia inicjacji – inicjalizacja to ‘nadanie wartości zmiennym’, a inicjacja to ‘zapoczątkowanie pewnej działalności’. Z tego zapewne względu inicjalizacja zyskała akceptację użytkowników języka.

Biorąc pod uwagę wszystkie przywołane argumenty, Komisja uznała, iż poprawne jest używanie obu terminów, przy czym zaleca posługiwanie się formą inicjacja.

2003 r.