Mychajło
Do RJP zwrócono się o poradę w sprawie odmiany imienia Mychajło:
Jaka jest prawidłowa odmiana ukraińskiego imienia Mychajło? (polski Michał, rosyjski Michaił). Imię to nosił m.in. wybitny ukraiński historyk Mychajło Hruszewski. Czy imię Mychajło w dopełniaczu lp. powinno przyjąć formę Mychajły (przez analogię ze słowem rębajło), czy też Mychajła? Mnie właściwsza wydaje się odmiana Mychajło Hruszewski, Mychajły Hruszewskiego, ale wiele wydawnictw stosuje formę Mychajła Hruszewskiego. Zwracam ponadto uwagę, że w wielu wydaniach można znaleźć ukraińskie nazwiska w formie: Hruszewśkyj, Hruszewśka, Łewyćkyj, Łewyćka, tj. bez spolszczonych końcówek, jak nakazują pisać polskie słowniki ortograficzne (Hruszewski, Hruszewska, Łewycki, Łewycka). Niemalże normą stał się zaś zwyczaj pozostawiania w oryginale ukraińskich końcówek -ycz, również wbrew regułom podawanym w polskich słownikach, by je zamieniać na -icz. W ten sposób w polskich mediach i opracowaniach naukowych nazwisko ukraińskiego polityka Wiktora Janukowicza niemalże zawsze podawane jest w formie Janukowycz. Tego typu praktyka wskazuje w moim przekonaniu na potrzebę, aby przypomnieć odpowiednią uchwałą obowiązujące reguły albo zalegalizować jako oboczność zakończenia nazwisk na -ycz lub -śkyj.
Odpowiedzi udzieliła prof. dr hab. Aleksandra Cieślikowa:
W języku ukraińskim dopełniacz od Mychajło brzmi Mychajła, inaczej niż dopełniacz od rębajło, a nawet od Jagiełło. Jest kłopot z odmianą imion, pseudonimów, nazwisk zakończonych samogłoską „o”. W tekstach występuje Tita obok Tity, Trapsza obok Trapszy (od Trapszo), ale tylko Puzia, Dyzia itp. Nie zmienimy przyzwyczajeń piszących i formy Mychajła obok Mychajły będą się pojawiać w tekstach, tak jak się pojawiają formy Tity obok Tita. Wielu wydawców szanuje wolę autorów i zostawia zakończenia Łewyckyj, Hruszewskyj (nazwisko nie powinno być pisane z akcentem). W „Wielkim słowniku ortograficznym” (2006 r.) znajdujemy uwagę: „Nazwiska […] mogą otrzymywać polskie zakończenia: […] -ski, -cki”. Nieprzypadkowo użyto tu formy „mogą” – mogą, czyli nie muszą. W mianowniku można użyć formy –skyj, –ckyj, natomiast inne przypadki będą odmieniać się według wzoru: Hruszewskiego, Hruszewskiemu itd. Przyrostek –icz można zapisywać jako –icz albo –ycz. Obydwie formy powinny zostać dopuszczone w nazwiskach ukraińskich. Zalegalizowałabym zarówno zakończenie –skyj obok –ski jak i –ycz obok –icz. Forma nazwiska świadczy często o języku, z którego pochodzi.
kwiecień 2008 r.