Muzeum Miejskie w Zabrzu poprosiło o opinię na temat poprawnej formy przymiotnika od nazwy miasta Zabrze:

Pod auspicjami Muzeum Miejskiego w Zabrzu prowadzone są parce zmierzające do wydania monografii miasta. (…) W artykułach pisanych przez różne osoby pojawiają się różne przymiotniki utworzone od nazwy naszego miasta (…): zabrski i zabrzański. W trosce o poprawność językową naszego wydawnictwa zwracam się z prośbą o opinię na ten temat.

Odpowiedzi udzieliła prof. Danuta Krzyżyk:

Od nazwy Zabrze można utworzyć przymiotniki zabrski i zabrzański. Obie formy są poprawne, odnotowują je współczesne wydawnictwa poprawnościowe (por. „Wielki słownik ortograficzny PWN”, pod red. E. Polańskiego, Warszawa 2016, s. 1275; „Słownik poprawnej polszczyzny PWN”, pod red. A. Markowskiego, Warszawa 2012, s. 1408; Jan Miodek: „Słownik ojczyzny polszczyzny”, Wrocław 2002, s. 781; B. Czopek-Kopciuch, U. Bijak, A. Cieślikowa: „Mały słownik nazw polskich miast, państw Europy, ich stolic i mieszkańców”, Warszawa–Kraków 2011, s. 188; „Słownik nazw miejscowości i mieszkańców z odmianą i poradami językowymi”, red. M. Łaziński, Warszawa 2007, s. 365;). Forma zabrski jest starsza, tradycyjna, coraz rzadziej jednak używana, między innymi z powodu trudnej do wymówienia zbitki spółgłoskowej -brsk-. Przymiotnik zabrzański jest bardziej zbliżony pod względem brzmieniowym do formy wyjściowej Zabrze, poręczniejszy artykulacyjnie. Warto też wziąć pod uwagę jeszcze jeden argument za używaniem młodszej formy: mieszkańcy Zabrza to zabrzanie, przejrzysty więc i wygodny jest szereg: Zabrze, zabrzanin, zabrzanka, zabrzański. W przygotowywanej przez Państwa publikacji można w tekstach odautorskich konsekwentnie stosować nowszą formę zabrzański. Dobrze byłoby jednak wprowadzić przypis, w którym powołają się Państwo na wydawnictwa normatywne i wyjaśnią podjętą decyzję. Nie należy natomiast zmieniać tradycyjnej formy zabrski na formę zabrzański w tekstach cytowanych przez autorów monografii.

listopad 2020 r.