W prywatnym liście poproszono przewodniczącego Rady, prof. Andrzeja Markowskiego, o opinię na temat rodzajów gramatycznych polskich rzeczowników:

Pytanie o to, jakie rodzaje gramatyczne mają rzeczowniki, należy rozstrzygnąć, odwołując się do tego, czemu służy rodzaj gramatyczny. Otóż jest to kategoria, pozwalająca uzgadniać w zdaniu formy wyrazów powiązanych składniowo, np. podmiotu i przydawki przymiotnej, podmiotu i orzeczenia lub odpowiednio odmieniać wyrazy. Ze względu na uzgadnianie form składniowych (występowanie związku zgody) przyjmuje się, że rzeczowniki w liczbie mnogiej mają jeden z dwóch rodzajów: męskoosobowy lub niemęskoosobowy. To pozwala na uzgodnienie ich form z formami zaimków, przymiotników i czasowników, które w liczbie mnogiej też przyjmują formę męskoosobową albo niemęskoosobową, np.: ci, mali, stali – te, małe, stały; czyli: chłopcy r. męskoosobowy (i: ci mali chłopcy stali), konie, buty, jabłka, polana, kobiety, kanapy – rodzaj niemęskoosobowy (i: te małe konie, buty, jabłka, polana, kobiety, kanapy stały).

Przyjmuje się także, że – ze względu na odmianę – rzeczowniki ujęte ogólnie jako rzeczowniki rodzaju męskiego w liczbie pojedynczej mają jeden z dwóch rodzajów: męskożywotny (w którym mieszczą się rzeczowniki męskoosobowe), np. chłopiec, kupiec, kapitan, rekin, pies) lub męskonieżywotny (np. kamień, guzik, płaszcz). Rzeczowniki męskożywotne mają biernik (lp.) równy dopełniaczowi (np. widzę chłopca, kupca, kapitana, rekina, psa), rzeczowniki męskonieżywotne mają biernik równy mianownikowi (np. widzę kamień, guzik, płaszcz). Oprócz tego mamy, oczywiście, w liczbie pojedynczej rzeczowniki rodzaju żeńskiego i nijakiego (te dwie grupy już bez podziału na żywotne i nieżywotne, bo taki podział nie miałby uzasadnienia w innych formach ich odmiany – mówimy tak samo: widzę dziewczynkę, jak i widzę ławkę, widzę kurczę i widzę polano).

Ustalenia te pozwalają na precyzyjniejszy opis gramatyczny: opis związków składniowych i sposobów odmiany wyrazów. Przypomnijmy, że rodzaj gramatyczny jest wykorzystywany właśnie przy opisie gramatycznym, a nie semantycznym wyrazów. Ze względów znaczeniowych np. należałoby językowo nazwy wszystkich zwierząt ujmować jako męskie i żeńskie (każdy gatunek wyżej zorganizowanych zwierząt ma przecież osobniki obu płci), tymczasem obok par typu kogut – kura, kot – kotka, słoń –słonica, mamy tylko pojedyncze nazwy: (ta) wydra, (ta) żyrafa, (ta) sowa, (ten) szczur, (to) kudu, obejmujące osobniki obu płci.

2002 r.