Wyraz leasing, zapewne znany ekonomistom od dawna, upowszechnił się w Polsce jako nazwa pewnego rodzaju dzierżawy wkrótce potem, jak się rozstaliśmy z socjalistyczną „gospodarką niedoboru”, tzn. na samym początku lat dziewięćdziesiątych. Znalazł się jako wyraz hasłowy już w „Suplemencie” do „Słownika języka polskiego PWN” z roku 1992. W tym wydawnictwie na s. 35 czytamy:

leasing [wym. lizing] m III, D. -u, N. -giem, ekon. ‘rodzaj dzierżawy maszyn i urządzeń połączonej z przeniesieniem własności, polegającej na oddaniu ich na określony czas do dyspozycji klienta, który płaci za to z wpływów uzyskanych dzięki eksploatacji tych urządzeń’: Leasing kontenerów, samochodów, samolotów. Dzierżawa w formie leasingu.
leasingowy [wym. lizingowy] ekon. ‘dotyczący leasingu, związany z leasingiem’: Przedsiębiorstwo leasingowe.

W roku 1993 leasing miał już swoje hasło w jednotomowym „Małym słowniku języka polskiego PWN”, powtarzane i w następnych jego wydaniach:

leasing [czyt. lizing] m III, D. -u ekon. ‘rodzaj dzierżawy pojazdów, maszyn i urządzeń, polegającej na udostępnieniu ich przedsiębiorstwu, z prawem zakupu po upływie określonego terminu’.
Od roku 1996 wprowadzone zostały hasła leasing i leasingowy do „Nowego słownika ortograficznego PWN wraz z zasadami pisowni i interpunkcji” pod red. E. Polańskiego.
W roku 1995 pojawiły się już hasła leasing i leasingowy w nowym wydaniu „Słownika wyrazów obcych PWN”. Na s. 643 tego słownika można przeczytać:

leasing [ wym. lizing] ekon. ‘forma dzierżawy maszyn, urządzeń, środków transportu, a także nieruchomości, polegająca na ich odpłatnym użytkowaniu z prawem wykupu po upływie określonego terminu’.

leasingowy [wym. lizingowy] ekon. ‘dotyczący leasingu, związany z leasingiem’.

Podobnie w „Nowym słowniku poprawnej polszczyzny PWN” z roku 1999 pod red. A. Markowskiego znalazło się na s. 389 nie tylko hasło leasing, lecz także osobne hasło leasingować:

leasing [wym. liz-iŋk, rzad. liz-ink, nie: liziŋk] m III, D. leasingu ‘forma dzierżawy maszyn, urządzeń itp., polegająca na odpłatnym ich użytkowaniu z prawem do wykupu po upływie określonego czasu’: Wziąć coś (maszynę, samochód) w leasing. L. czegoś: Leasing kontenerów. Leasing koparek.

leasingować […] a. lizingować […] środ. ‘prowadzić sprzedaż opierającą się na leasingu’ ktoś leasinguje coś (komuś): Leasingujemy wyposażenie biur i hoteli. W tymże słowniku mamy też odsyłaczowe hasło lizingować. Należy tu dodać, że redaktor tego słownika pisał bez entuzjazmu, ale i tolerancyjnie o wyrazie leasing na samym początku lat dziewięćdziesiątych (zob. A. Markowski, „Polszczyzna znana i nieznana”, Warszawa 1993, s. 82-83).

Szerzej uwzględniony jest wyraz leasing w tomie XIX „Praktycznego słownika współczesnej polszczyzny” pod red. H. Zgółkowej (Poznań 1998). Tu leasing traktowany jako termin ekonomiczny, a definiowany jest w sposób następujący: ‘Forma dzierżawy i najmu środków trwałych (maszyn, urządzeń, lokali itp.), w której towar przekazywany jest na określony czas za opłatą, uiszczaną w ratach rocznych, kwartalnych lub miesięcznych pieniędzmi pochodzącymi z zysku z eksploatacji tego towaru; po upływie okresu umowy prawa własności mogą przejść na klienta’. Słownik ten notuje też długą listę połączeń z wyrazem leasing: Leasing kontenerów, sprzętu medycznego, komputerów, faksów, samochodów, samolotów, statków; dzierżawa w formie leasingu; procedura, przedmiot, warunki leasingu; oddać, wziąć w leasing; leasing bezpośredni i pośredni; leasing brutto, leasing pełny, leasing netto, leasing eksploatacyjny lub operacyjny; leasing finansowy lub kapitałowy. Bliskie znaczeniem wyrazowi leasing są − według tego słownika − wyrazy: dzierżawa, arenda, wynajęcie, wydzierżawienie, wynajmowanie, najem. Słownik ten podaje też wyrazy pochodne: leasingobiorca (bliskie mu znaczeniem są wyrazy: dzierżawca, najemca, arendarz); leasingodawca (bliskie mu znaczeniem są wyrazy: posiadacz, dysponent, depozytor) oraz leasingowy (bliskie mu znaczeniem są przymiotniki: najemny, dzierżawny). Według zapisów tego słownika mówi się i pisze: koncern leasingowy; firma, spółka leasingowa; opłata, umowa, sprzedaż leasingowa; przedsiębiorstwo leasingowe; usługi, wierzytelności leasingowe. Do powyższego przeglądu haseł odnoszących się do wyrazu leasing w słownikach z lat dziewięćdziesiątych trzeba jeszcze dodać treść tego hasła z I tomu „Innego słownika języka polskiego PWN” z roku 2000: leasing [liz-ing], D. -gu. Leasing to forma obrotu urządzeniami, pojazdami lub nieruchomościami, zbliżona do dzierżawy. Jeden z rodzajów leasingu daje dzierżawcy prawo wykupu dzierżawionej rzeczy po upływie określonego czasu. Termin ekonomiczny. Firma oferuje samochody dostawcze na warunkach leasingu… …leasing zagranicznego sprzętu. leasingowy, -wi. …umowa leasingowa. Powyższa dokumentacja słownikowa wyrazu leasing upoważnia do następujących wniosków:

1. Wyraz leasing stał się w latach dziewięćdziesiątych elementem ogólnopolskiego słownictwa specjalistycznego z dziedziny ekonomii, a ściślej − obrotu prawnego.
2. Mimo obcej pisowni i częściowo obcej wymowy (spółgłoskę |z| przed |i| wymawia się w wyrazach rodzimych i przyswojonych jako |ź|; dodajmy, że wymowa polska wyrazu leasing niewiele ma wspólnego z wymową angielską; w gruncie rzeczy tylko jedna głoska, a mianowicie początkowe |l| wymawiane jest mniej więcej tak samo; przypomnijmy: wymowa angielska to |li:sy|, wymowa polska − |liz-ink|) wyraz ten należy już dziś do polskiego słownictwa środowiskowego, skoro: a) odmienia się po polsku (piszemy: leasingu, leasingowi itd.), b) służy jako podstawa nowych wyrazów pochodnych, tworzonych mniej więcej zgodnie z polskimi wzorami słowotwórczymi (por. leasingowy, leasingować//lizingować), c) ma swoiste znaczenie, inne, bo węższe niż tak samo pisany wieloznaczny wyraz angielski.
3. Wyraz leasing jako quasi-termin ekonomiczny używany jest po polsku nie zawsze w tym samym znaczeniu (por. cytowane wyżej przykłady słownikowe i hasło leasing w „Nowej encyklopedii powszechnej PWN”).

Biorąc to pod uwagę, można by uznać, że użycie zapożyczonego z języka angielskiego wyrazu leasing (w przyszłości może pisanego jako lizing) w polskich tekstach specjalistycznych jest całkowicie usprawiedliwione. A jednak trudno się pogodzić bez zastrzeżeń z taką opinią, jeżeli się zważy na to, że:

1. W języku angielskim (pomijając nawet archaiczne i mające inną etymologię, ale nadal obecne w słownikach znaczenie wyrazu leasing − ‘act of lying, falsehood’, czyli ‘kłamstwo, fałsz’) jest formą rzeczownika odczasownikowego, utworzonego od czasownika to lease = ‘dzierżawić, wynajmować’, a więc odpowiada polskim formom dzierżawa, dzierżawienie, wynajmowanie, wynajem; używa się w języku angielskim tego czasownika zarówno w opisach współczesnych aktów dzierżawy lub wynajmu, jak i w opisach regulacji stosunków własnościowych w prawie rzymskim (zob. Encyclopaedia Britannica).
2. Międzynarodową karierę zaczęło robić użycie wyrazu leasing w znaczeniu ‘forma dzierżawy maszyn, środków transportu, nieruchomości, gruntów itd. polegająca na ich odpłatnym użytkowaniu z prawem wykupu’. Przedmiotem tak rozumianego leasingu są coraz to nowe towary. A ostatnio jak grzyby po deszczu mnożą się agencje specjalizujące się w leasingu pojedynczych pracowników, a nawet całych zespołów pracowniczych.
3. Wprowadzenie obcego terminu na oznaczenie tylko jednej szczególnej odmiany jakiegoś przedmiotu lub pojęcia odrywa tę odmianę od pozostałych elementów tegoż przedmiotu czy pojęcia.

listopad 2010 r.