Mężczyzna noszący nazwisko Mazany zapytał Radę, czy rację mieli urzędnicy, którzy nakazali jego żonie i córce, podpisującym się nazwiskiem w formie Mazany, zmianę tegoż na żeński odpowiednik: Mazana. Oburzony nieprzejednaną postawą urzędników mężczyzna spytał, czy można bezkarnie nakazać zmianę nazwiska. Odpowiedziała sekretarz Rady, dr Katarzyna Kłosińska:

[…] nazwiska żon i córek mężczyzn noszących nazwiska przymiotnikowe zakończone na -y mogą mieć dwojaką postać — z zakończeniem żeńskim (-a) lub męskim (-y). O tym, czy żona pana Białego, Mazanego, będzie się nazywać Biała, Mazana czy Biały, Mazany — decyduje ona sama na ślubie; zwykle nazwisko w wybranej przez nią formie nosi później córka urodzona z tego związku.

Brak obowiązku używania nazwisk w formie żeńskiej wynika nie tylko ze zwyczaju językowego, lecz także z przepisów prawa. Reguluje to Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 26 października 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania aktów stanu cywilnego, sposobu prowadzenia ksiąg stanu cywilnego, ich kontroli, przechowywania i zabezpieczenia oraz wzorów aktów stanu cywilnego, ich odpisów, zaświadczeń i protokołów (Dz.U. z dnia 7 listopada 1998 r.), które zawiera przepis: „Nazwisko w postaci przymiotnika wpisuje się do aktu stanu cywilnego z zachowaniem rodzaju żeńskiego lub męskiego w zależności od tego, czy nazwisko dotyczy kobiety, czy mężczyzny, z tym że osoby w oświadczeniu o nazwisku (nazwiskach) składanym bezpośrednio po zawarciu małżeństwa albo przed sporządzeniem przez kierownika urzędu stanu cywilnego zaświadczenia stwierdzającego brak okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa mogą wskazać pisownię nazwiska bez uwzględnienia formy właściwej dla rodzaju żeńskiego lub męskiego.” (§ 4, 3).

Ponieważ poruszona przez Pana kwestia nie ma charakteru ściśle językowego, lecz także prawny, przekazuję Pański list do Departamentu Rejestrów Państwowych MSWiA, który powinien wydać jednoznaczną opinię, czy w świetle obowiązującego prawa urzędnik mógł zmienić nazwisko Pańskiej żony.

2002 r.